اكنون چند سالي است پس از سال‌ها تاخير اين آزمون نزد مربيان ايراني به عنوان يك تست معتبر و تعيين كننده براي شرايط آمادگي فيزيكي بازيكنان مطرح شده است.

اخيراً اين آزمون در بررسي‌هاي علم تمرين و فيزيولوژيكي به عنوان يك تست آزمايشگاهي در شرايط كنترلي مورد بررسي قرار گرفته تا يك تست واقعي عملي ، كاربردي و ميداني براي فوتبال.

از آنجا كه مربيان فوتبال نياز دارند بازيكنان خود را به صورت همه جانبه و در شرايط كل زمين در 90 دقيقه خريان بازي ارزيابي نمايند.

كارآمدي اين تست به عنوان يك شاخص تعيين كننده زير سوال رفته ولي به نظر مي‌رسد به عنوان يك نوع تمرين پُر فشار مناسب در برخي مواقع كه توضيح داده خواهد شد مورد استفاده قرار گيرد.

آزمون yoyo در فوتبال چيست ؟

آزمون yoyo در فوتبال يكي از رايج‌ترين تست‌هاي موجود جهت ارزيابي سطح آمادگي جسماني بازيكنان فوتبال، مطرح مي‌باشد.

هدف از اجراي اين تست دويدن يك مسافت معين به صورت رفت و برگشت توسط بازيكنان به ظور كامل و تا سر حد توانايي و واماندگي و خستگي با آهنگي است كه از طريق سيگنال‌ها و علائم صوتي ارسال مي‌شود و تا جايي ادامه مي‌يابد كه فوتباليست در گام آخر توانايي اجراي فعاليت را ندارد.

نحوه آزمون

دو مخروط به فاصله 20 متر از يكديگر بر روي زمين قرار داده مي‌شود مخروط سوم از خط شروع آزمون به فاصله 5/2 متر به آن اضافه مي‌شود.

  شکل تمرین 

            *---------------------------------------* .................................*

                                            20 متر دويدن                                 5/2 متر راه  رفتن

در اين تست پس از طي دو مسير رفت و برگشت 20متري ( جمعاً 40 متر ) توسط بازيكنان به حالت دويدن 5 ثانيه استراحت گنجانده شده است كه در اين زمان بازيكن بايد به طرف مخروط سوم ( 5 متر رفت و برگشت ) به آهستگي راه رفته و برگردد و بلافاصله به سوي خط شروع رفته و دويدن دور بعد را انجام دهد.

اين روند چرخشي ادامه دارد تا فوتباليست با تغيير تند‌تر آهنگ و علائم صوتي از طريق كاست خسته شده و توانايي اجراي تمرين و آزمون را نداشته باشد و پس از آن بر چسب تعداد تكرارهاي رفت و برگشت ميزان آمادگي بازيكنان سنجيده مي‌شود.

توجيه آماري در 90 دقيقه بازي براي آزمون‌هاي واقعي در فوتبال

-        يك فوتباليست حرفه‌اي بايد توانايي دويدن استاندارد 10 كيلومتر در جريان بازي را داشته باشد كه شامل راه رفتن (20 درصد )، نرم دويدن ( 40 درصد )، به سرعت دويدن ( 13درصد ) ، به عقب دويدن ( 7 درصد )، دويدن با چرخش و حركت متنوع كوتاه و بلند ( 20 درصد ) كه بازيكن بايد اين تناسب را در دو نيمه حفظ نمايد والا

دچار افت 10 درصدي در 25 دقيقه آخر بازي مي‌شود. ( البته ميزان دويدن در پستهاي مختلف تفاوت دارد يعني هافبك‌ها لازم است توانايي دويدن بيش از 11 كيلومتر را در جريان بازي داشته باشد ).

-        سرعت دويدن در جريان بازي نيز طبقه‌بندي و آناليز شده است. يعني راه رفتن ( با سرعت 4 كيلومتر در ساعت ) ، نرم دويدن ( با سرعت 8 كيلومتر در ساعت ) ، دويدن با سرعت آرام ( 12 كيلومتر در ساعت ) ، دويدن متوسط ( با شدت 16 كيلومتر در ساعت ). دويدن با سرعت بالا ( 20 كيلومتر در ساعت ) ، دويدن با سرعت 100 درصد ( با شدت 30 كيلومتر در ساعت ) ، دويدن به عقب ( با شدت 12 كيلومتر در ساعت ) و حركت به پهلو ( با سرعت 10 كيلومتر در ساعت ).

-        يك فوتباليست تقريباً در هر 90 ثانيه حداقل يكبار در يك فعالیت چرخشي و با سرعت بالا كه حدود 30 ثانيه طول مي‌كشد بدود.

-        معمولاً در نيمه اول فوتباليست 5 درصد بیشتراز نيمه دوم جا‌به‌جايي دارد ولي از نظر دويدن با سرعت بالا در هر دو نيمه بايد در يك سطح توانايي داشته باشد.

-        بازيكن بيشترين انرژي در زمان دريبلينگ عبور از حريف را مصرف مي‌كند و در يك بازي حتي تا 30 بار اين تكنيك اجرا مي‌شود.

-        به طور ميانگين هر بازيكن در جريان 90 دقيقه بازي تا 15 بار سر مي‌زند.

-        به طور ميانگين هر بازيكن در جريان 90 دقيقه بازي تا 20 بار تكل مي‌زند.

-        به طور  متوسط هر بازيكن در جريان 90 دقيقه بازي بين 1 تا 3 دقيقه مالكيت توپ را دارد يعني مجموعاً حداكثر 280 متر پا به توپ مي‌شود.

ايرادهايي كه به آزمون yoyo مي‌توان گرفت.

1-   از ديدگاه علم يادگيري حركتي اين تست يك مهارت يا تمرين بسته است يعني بازيكن مجبور است يك سيكل تكراري و بدون تنوع حركتي را ملكه ذهن خود كند در حالي كه فوتبال يك مهارت باز استكه هر لحظه امكان يك حركت غير قابل پيش‌بيني وجود دارد. فوتباليست شايد هم زمان با 11 متغيير حركتي درگير شود. اگر مربي به اين خاطر كه بازيكن در اين تست آمار و  نتيجه ضعيفي را داشته به بازي نگيرد معيار اشتباهي را انتخاب كرده است. يعني به مراتب ديده شده كه فوتباليست نتايج خوبي در اين تست نداشته ولي عملكرد با كيفيتي در جابه‌جايي در طول 90  دقيقه بازي داشته است.

2-   موضوعي كه در خصوص اين تست قابل ذكر است بيشتر يك نوع آزمون آزمايشگاهي و كنترلي است تا شاخصه درصد برنامه آمادگي ميداني و نعيين سطح واقعي جسماني در زمين فوتبال .

3-   در فوتبال حرفه‌اي و مدرن جهت ارزيابي فيزيكي ، توانايي دويدن و طراحي برنامه‌هاي بدنسازي به ترتيب اولويت: الف- فاكتور ارزيابي سطح آمادگي قلبي ، عروقي ، تنفسي و ضربان بالاي بازيكن در دويدن‌هاي تحت فشار ( توان هوازي ) در طول زمين از طريق ساعتهاي ضربان سنج داراي قابليت سنجش ميزان vo2max و آستانه تريشلُد استفاده مي‌شود. ب – سپس توانايي سطح تحمل لاكتيك در انتهاي فعاليتهاي پُر فشار ج- تعيين تركيب بدن بالاخص با نشانه‌گان سطح چربي د- در نهايت به تعيين سطح توان انفجاري بامعيار ميزان جابه‌جايي توجه شود. در صورتي كه اين تست بيشتر

4-   ترشح اسيد لاكتيك را در بدن به ويژه در سطح اندام پايي‌تنه درگير مي‌كند كه خستگي قابل توجهي را به همراه دارد.

از نظر بيولوژي تمرين در فوتبال كه يك رشته غالب هوازي است سيستم قلبي، عروقي، تنفسي بر سيستم عضلاني ارجحيت دارد و با ساير رشته‌هاي زمين كوچك فرق دارد. هدف از تمرينات آماده سازي در فوتبال براي به حد استاندارد رسيدن دويدن تا 10 كيلومتر در هر بازي بالا بردن ميزان vo2max تا ميزان 70 مي‌باشد.

5-   تشديد عارضه التهاب زانو

از آن جه كه 90 درصد فوتباليست‌ها از عارضه آسيب يا التهاب زانو رنج مي‌برند بنابراين دويدن‌ها و رفت و برگشت‌هاي مكرر در يك مسير خطي با كفش‌هاي استوك‌دار موجب تشديد عارضه التهاب كشكك و تاندونيت در كپسول زانو خواهد شد.

6-   اجراي دقيق اين آزمون توسط مونيتورينگ انجام مي‌شود و از آن جا كه اين سيستم در ايران وجود ندارد عدم دقت و هماهنگي بين بازيكن و سيگنال‌ها و علائم صوتي و تغيير ريتم و شمارش تكرار امكان بالا بردن درصد اشتباه توسط گروه كنترل را به همراه دارد.

7-   تحت فشار قرار دادن رواني و خستگي ذهني فوتباليست

از آن جا كه هدف اين است كه بازيكن تا سر حد خستگي و واماندگي بدود ، تحقيقات نشان داده است كه حدود 20 بار يك مسير 20 متري را به صورت رفت و برگشت 40 متري دويدن به عنوان يك آزمون ، فشار رواني و عصبي زيادي به ورزشكار وارد مي‌كند. در صورتي كه علم تمرين و تئوري مربي‌گري اعتقاد دارد هدف از اجراي تمرينات اسيدي كردن و اذيت كردن بازيكنان نيست بلكه ايجاد شرايط بهينه و با كيفيت تمريني براي فشار دلخواه در طول زمين فوتبال است.

خصوصيت مثبت آزمون yoyo

اين آزمون يك تمرين بسيار خوب براي زماني است كه بازيكن دوران آمادگي عمومي را پشت سر گذاشته و به يك آمادگي اوليه رسيده . از طرفي در فصل مسابقات نيز بايد فاصله يك هفته‌اي تا مسابقات مهم را داشته باشد ، به اين علت كه ماهيت اين آزمون بالا بردن سطح اسيد لاكتيك بدن است و امكان دارد كه بدن توانايي بازسازي كوتاه مدت را نداشته باشد.

نتيجه‌گيري : بنابراين از ديدگاه علم تمرين و بدنسازي آزموني داراي دقت و روايي بالا است كه با شرايط تمريني ، ميداني و عيني متنوع فوتبال هم‌خواني داشته باشد.